Een heel bijzondere Woerdense tentoonstelling van het Stadsmuseum Woerden
Vanaf 3 oktober 2021 tot met 15 mei 2022 kunt u op indringende en buitengewoon originele wijze kennis maken met de Koe in de kunst en met het typisch Woerdense fenomeen De Koeiemart.
De pop-up
Naast een expositie over koeien in het Stadsmuseum Woerden is er in de Rijnstraat een pop-up over de Woerdense Koeiemart. Daarmee brengt het Stadsmuseum kunst en geschiedenis naar de winkelstraat als een laagdrempelige tentoonstelling, waar je gemakkelijk binnen stapt en kunt genieten van koffie en thee. Daarmee treedt het Stadsmuseum buiten de muren van het eigenlijke museum en weet aldus een heel bijzonder evenement te organiseren rond een oud en historisch thema, de zo typische Woerdense Koeiemart.
De pop-up, tot 6 februari 2022 te bezoeken, is niet alleen boeiend en sfeervol, maar ook vol verrassingen en humor.
Zo hebben twee kunstenaars, Maus Bullhorst en Suzan Hijink een opvallend grote wandschildering over de Koeiemart gemaakt. Het is een heel kleurrijk geheel waarin tegen de achtergrond van drie grote koeienkoppen allerlei aspecten van de Koeiemart worden afgebeeld, zoals de kermis, de fietswedstrijd en uiteraard de erwtensoep. Een heerlijk doek, waarin je steeds weer nieuwe elementen ontdekt en waarvan ik althans heel vrolijk werd. Verder zijn er banieren, die de geschiedenis en de aard van de Koeiemart beschrijven, met onder meer foto’s van Jaap van der Vooren, een geestige film waarin koeien Woerden ontdekken met de Bram van van der Vlugt, herinneringen van allerlei Woerdenaren aan de Koeiemart en vele verzamelingen van koeien ook van kunstenaars. Zo valt er keramisch werk te bewonderen van Ilja Pronk en Bianca Isabella Groenestein, heerlijke bolle koeien. Eén van de grootste en meest komische verzamelingen is die van Rien Heinsbroek, waarin je een vliegende koe, een koe in bad en een winkelende koe kunt ontdekken.
Kortom, stap eens binnen in de Rijnstraat nr. 35-37 en laat je verrassen door een wel heel originele en zeer toegankelijk tentoonstelling van ons Stadsmuseum, dat ik graag van harte complimenteer met dit zo sprankelende onderdeel van de expositie en met de buitengewoon zorgvuldig en overzichtelijk ingerichte tentoonstelling in het Stadsmuseum.
In het Stadsmuseum
Want tegelijkertijd kunnen kunstliefhebbers hun hart ophalen in het Stadsmuseum zelf, waar een keur van schilderijen, tekeningen, sculpturen, en grafisch werk over koeien valt te bewonderen.
Benedenzaal
Beneden in de entree ontmoeten we Klara, keramisch werk van Maggi Gilles, een geestige afbeelding van een koe met hoed, die liggend op haar gemak, ons aanstaart met een glimlach. In dezelfde ruimte treffen we twee doeken van Anton Mauve (1838-1888), vooral bekend van zijn heiden met schapen, doch nu met koeien.
Van Jan de Haas (1878) ontdekken we een buitengewoon sfeervol doek “Koeien in de duinen”, groots opgezet met een bijna impressionistische toets, al enigszins in de trant van de Haagse school.
Nog opvallender en zeer fraai is het kleine schilderij van Willem van de Berg uit 1936, tegenover de trap. Wat een schitterend doek, door de uiterst geraffineerde compacte compositie van drie koeien en een melker, door mooie dunne penseelstreken, door boeiende en intrigerende achtergrond en vooral door de expressionistische vormen. Het doek deed me denken aan het werk van de Vlaamse expressionisten zoals Permeke. Zonder enige twijfel één van de topstukken van de expositie. Opvallend in deze ruimte is ook De Heidemaatschappij, een werk in zwart en gekleurd krijt van Pieter Dumont uit 1901. Een lang horizontaal en krachtig werk, je voelt als het ware de zware ploegende arbeid en de kracht van de ossen.
Eerste zaal boven
Boven in de eerste zaal worden we verrast door een serie tekeningen en grafisch werk. Dit soort werk is vaak boeiend door zijn ongekunstelde spontaneïteit zoals de grazende koe van Leo Gestel, in enkele trefzekere lijnen op papier gezet, evenals de tekening van Anton Mauve. Je treft daar studies van de 17e eeuwse schilders Karel du Jardin en Nicolaas van Berchem en een zeer opvallende studie van een grote koe middenin van Carel Lion Cachet( 1889- 1945) (pastel en zwart krijt). Een werkelijk boeiende wand waar je lang naar kunt kijken. Prachtig is ook de pentekening van Paulus Potter, opvallend door het mooie licht en de sierlijke beweging van de kudde. Uit de 18e en 19e eeuw zijn er in deze zaal verschillende doeken, zoals Vee in weiland van Jan van Gaal.
Tweede zaal boven
In de volgende zaal komen we in de modernere tijd met allereerst de koe van Cara van Herman Berserik (1986). Een heel geestig doek, een soort reusachtige koe in keramiek met een landschap op de achtergrond.
Dick Bruna is vertegenwoordigd met drie tekeningen, waarin hij op zijn unieke manier met enkele minimalistische lijnen een dansende koe met beker neerzet.
Van Willem Maris kunnen we twee doeken bewonderen, een aquarel Melktijd bij het klaphek, een zeer spontaan opgezet impressionistisch doek en een Koe aan de waterkant, typerend oor het werk van Maris waar hij niet zozeer de koe schildert, maar vooral “het licht op de ruggen van koeien” om zijn eigen woorden te gebruiken.
Een tweede topstuk in de tentoonstelling is Landschap met koeien aan de waterkant van Willem Roelofs (1822-1877), het grootste doek in deze expositie. Maar wat een doek; een geweldige grijs-blauwe lucht met een groepje koeien, spontaan en bepaald niet geënsceneerd, die zich evenals de lucht weerspiegelen in het water. Een doek met een duidelijk impressionistische toets en een wolkenhemel, waarvoor Constable zich niet zou hebben geschaamd.
De laatste zaal
Ook enkele hoogtepunten: allereerst Pons Holsteins Ella, (van Marleen Felius), een soort VIP-koe met een heel eigen sterke persoonlijkheid, die van het doek afstraalt. Een heel eigenzinnig portret in gewaagde kleuren. Zeer teder is daarentegen het rood bruine portret van een Jersey Het is een zeer nadrukkelijk portret van een argeloos jong dier tegen een mooie lichte achtergrond van de hand van Nanouk Weijnen.
Meteen verliefd was ik op het Drachtig koetje,(1957-1960) een beeldhouwwerk van Huub Gommers. Hoe raak heeft Gommers dit drachtige koetje getroffen, met haar zware uiers, haar gezwollen lijf en moede kop.
Kortom, een tentoonstelling die meer dan een bezoek waard is. Ik heb er in elk geval van genoten.
Frans Lander