Op 12 november verzamelen leden van de Kunstkring Woerden en vrienden van het Stadsmuseum Woerden zich in het atelier van de Kunstkring, aan de Edisonweg, waar ze kennis kunnen maken met het werk van Jitske Schols, die wordt ingeleid door bestuurslid Aart Sliedrecht.
Jitske Schols, een bijzondere kunstenaar, met een uitzonderlijke levensloop: van commercieel adviseer ontwikkelt zij zich tot een zeer gewaardeerde fotograaf, werkzaam voor kranten als De Volkskrant en het Parool, maar tevens een begaafd portretfotograaf, die belangrijke prijzen in de wacht sleept.
In 2022 besluit zij echter de camera te vervangen door het schilderspalet en begint zij een nieuwe carrière als schilder. Als beeldend kunstenaar wijdt ze zich aan projecten waarbij zij verhalen vertelt over boeiende vrouwen die in het collectieve geheugen van de geschiedenis zijn verdwenen.
Jitske is opgegroeid op een landgoed nabij de Lage Vuursche, waar ook de kunstenaar Willem Witsen heeft gewoond. De geschiedenis van zijn begaafde zuster Anna, die geen opleiding tot sopraan mocht volgen en uit wanhoop zelfmoord pleegde, inspireerde haar zich te verdiepen in verhalen van de vele vrouwen die niet tot wasdom hebben kunnen komen en wier leven in de geschiedenis verloren zijn geraakt.
Mede ten gevolge van de Corona tijd, gaat Jitske zich bekwamen in de schilderkunst. Zij is gelukkig met de hervonden vrijheid en probeert obsessief zich de techniek van de schilderkunst eigen te maken, zodat zij kan beginnen met haar projecten over vergeten vrouwen. Daarvoor gebruikt zij verschillende bronnen, zoals archieven, fotomateriaal, correspondentie en gesprekken om het leven en de context waarin deze vrouwen leven te leren kennen.
Vervolgens neemt ze ons op onderhoudende wijze mee in drie van haar verhalende picturale projecten waarin zij willekeurige elementen uit het leven van deze vrouwen selecteert en verweeft met eigen herinneringen. Daarbij hanteert zij een zeer persoonlijke stijl gebaseerd op haar ervaringen uit haar jeugd en de stijl van de schilders rond Witsen, zoals Mauve en Tholen.
Zij werkt met acryl en gebruikt in haar werk bewust anachronismen ten behoeve van de relevantie van de verhalen voor het heden.
Ze neemt ons als eerste mee in het leven van Caresse Crosby (1892-1970).
Caresse is de uitvindster van de moderne bh en bevrijdt daarmee vrouwen uit het strakke korset. Het wordt een groot succes mede doordat zij patent heeft aangevraagd. Na een eerste mislukte huwelijk vertrekt ze met haar 7 jaar jongeren man naar Parijs, waar zij terecht komt in de uitbundige sfeer van het interbellum. In haar salon ontmoet ze avant-gardistische schrijvers als Hemingway. Later kopen ze een vervallen molen in Ermenonville ten Noorden van Parijs. Aan dit hedonistische leven komt een einde door de zelfmoord van haar man en zijn maîtresse. Ze verhuist naar Rome, waar ze in 1970 overlijdt.
Caresse is een voorvechtster van kunst, literatuur, vrouwenrechten en pacifist.
Het verhaal wordt rijkelijk geïllustreerd met vele schilderijen, waarin steeds meer een eigen stijl kan worden herkend, met vrijwel neutrale gezichtsuitdrukkingen, grote vlakken vaak aardse kleuren enigszins à la De Ploeg, zij het minder uitgesproken qua kleur.
Het tweede verhaal betreft Friedo Belinfante (1904- 1995), afkomstig uit een muzikaal gezin, celliste en één van de eerste vrouwelijke dirigenten.
Zij krijgt een relatie met Henriëtte Bosmans (pianiste en componist).
In de tweede oorlog treedt zij toe tot het verzet en is onder meer betrokken bij de aanslag op het bevolkingsregister in Amsterdam. Ze ontkomt naar Zwitserland en vestigt zich later in de VS. Ook dit verhaal wordt rijkelijk ondersteund met schilderijen uit de serie, zoals dit schilderij van de twee geliefden.
Het derde verhaal gaat over Eurice Newston Foote, de uitvinder van het broeikaseffect in 1856.
Jitske kreeg het manuscript over haar leven toegezonden door de Amerikaanse schrijver die haar ook elke maand een half uur belde. Dat was een uitstekende basis voor haar nieuwe serie. Eurice trouwde met een vooraanstaande rechter en was groot voorvechter voor de vrouwenrechten. Zij richtte met haar vriendinnen de First convention for Women op. Haar uitvinding werd later helaas gestolen dor een Ierse wetenschapper John Tyndall.
Als wetenschapper vond Eurice ook de thermostaat uit en vond bewijzen voor de statische elektriciteit. Ze overleed in 1888. Ook dit verhaal werd rijkelijk geïllustreerd met projecties van schilderijen uit de serie.
De aanwezigen stelden nog vragen over haar geheel eigen stijl, de uitgangspunten voor haar werk (rust en eenvoud, de sfeer op het landgoed van haar jeugd), het ontbreken van perspectief (à la Matisse), het volledig vullen van het doek met veelal grote vlakken en de verkoop van haar werk. Momenteel bereidt ze een expositie voor in Antwerpen.
Het was een soort Vrouwenschool (Ecole des femmes) à la Molière en niet alleen zeer leerzaam, maar vooral een ontmoeting met een buitengewoon interessante kunstenaar.
Frans Lander